उत्पीडितआवाज
काठमाडौं, नेपालको दुग्ध उद्योग आज असन्तुष्टिको भुमरीमा फसेको छ। देशभरका विभिन्न सहकारी संस्थाहरूको प्रतिनिधित्व गर्ने दुग्ध उत्पादक किसानहरूले आज काठमाडौंमा दूध प्रशोधन कम्पनीहरूबाट बक्यौता रकमको भुक्तानी माग गर्दै विरोध प्रदर्शन गरेका छन्।
उनीहरूले सरकारी स्वामित्वको संस्था दुग्ध विकास संस्थान (डीडीसी (DDC)) को कार्यालय बाहिर जम्मा भएका थिए। किसानहरूको आरोप छ, डीडीसी सहित निजी कम्पनीहरूले आपूर्ति गरिएको दूधको रकम भुक्तानीमा ढिलाइ गर्दै आइरहेका छन्, जसले गर्दा उनीहरूको जीविकोपार्जनमाथि नै संकट पर्न गएको छ।
आर्थिक दबाब र निराशा:
चितवन जिल्लाका दुग्ध उत्पादक किसान रामप्रसाद दाहालले आफ्नो निराशा व्यक्त गरे। “हामी गाईवस्तुको राम्रो हेरचाह गर्न र गुणस्तरीय दूध उत्पादन गर्न कडा परिश्रम गर्छौं,” उनले भने। “तर, यी कम्पनीहरूले महिनौंसम्म हाम्रो पैसा रोकि राख्छन्, जसले गर्दा हामीलाई आफ्नै खर्च धान्न र परिवार पाल्न पनि गाह्रो हुन्छ।”
किसानहरूले दूध आपूर्ति गरेपनि समयमै रकम नपाएपछि आर्थिक दबाबमा पर्दछन्। उनीहरूलाई पशु आहार, पशु चिकित्सकको सेवा र पशुधनको लागि अन्य आवश्यक खर्चहरू जुटाउनै कठिन हुन्छ।
न्यायपूर्ण व्यवहारको माग:
विरोध प्रदर्शन गरिरहेका किसानहरूले सबै बक्यौता रकमको तत्काल भुक्तानीको माग गरेका छन्। उनीहरूले दिगो दुग्ध व्यवसाय सञ्चालन गर्न दूधको न्यूनतम समर्थन मूल्यमा पुनरावलोकन गर्न पनि आह्वान गरेका छन्।
अधिकारीहरूको जवाफ:
डीडीसीका अधिकारीहरूले किसानहरूको चासोलाई स्वीकार गरेका छन् र यस विषयमा हेर्ने आश्वासन दिएका छन्। तर, विरोध प्रदर्शनका क्रममा कुनै ठोस समाधान भने प्रस्तुत भएन।
उद्योगका चुनौतीहरू:
नेपालको दुग्ध उद्योगले अस्थिर बजार मूल्य, दुग्धजन्य पदार्थको मागमा उतारचढाव, र ठूला प्रशोधन कम्पनीहरूको वर्चस्व जस्ता धेरै चुनौतीहरूको सामना गर्नुपर्दछ। यी तत्वहरूले गर्दा किसानहरू प्रायः शोषण र ढिलाइपूर्ण भुक्तानीको सिकार हुने गर्दछन्।
उपभोक्ताहरूमाथि पर्ने प्रभाव:
किसान र प्रशोधन कम्पनीहरूबीचको विवादले अन्ततः उपभोक्ताहरूलाई असर गर्न सक्छ। आर्थिक कठिनाईको कारण किसानहरूले उत्पादन घटाउन बाध्य भएमा बजारमा दूध र दुग्धजन्य पदार्थको अभाव हुन सक्छ, जसको फलस्वरूप मूल्य वृद्धि हुन सक्छ।
दुग्ध व्यवसायको भविष्य:
दुग्ध उत्पादक किसानहरूको यो विरोध प्रदर्शनले दुग्ध उद्योगभित्र थप पारदर्शी र न्यायपूर्ण व्यवस्थाको आवश्यकतालाई दर्शाउँछ। किसानहरूलाई समयमै भुक्तानी सुनिश्चित गर्दै उपभोक्ताहरूको लागि दूधको मूल्य किफायती राख्ने समाधान खोज्नु नेपालको दुग्ध क्षेत्रको दिगो विकासका लागि आवश्यक छ।
