Nep x. Infotech
नेपालमा यस वर्षको मनसुन अत्यन्तै चुनौतीपूर्ण बनेको छ। देशका विभिन्न भागमा भारी वर्षाका कारण पहिरो, बाढीलगायतका प्राकृतिक विपत्तिले जनधनको व्यापक क्षति पुर्याएको छ।
- पहिरोको त्रास: देशका उच्च पहाडी तथा पहाडी क्षेत्रमा निरन्तरको वर्षाले पहिरोको उच्च जोखिम बढाएको छ। सडक अवरुद्ध हुनुका साथै घरहरू पुरिएका घटनाहरू बारम्बार सुनिन आएको छ।
- बाढीको विपत्ति: तराई तथा मध्य पहाडी क्षेत्रमा नदीहरूमा पानीको सतह बढ्दै गएको छ। बाढीका कारण खेतीयोग्य जमिन डुबानमा पर्नुका साथै मानवीय क्षति समेत भएको छ।
- विस्थापितको समस्या: प्राकृतिक विपत्तिबाट प्रभावित हजारौं नागरिक घरबारविहीन भएका छन्। सरकार तथा विभिन्न संघसंस्थाले उद्धार तथा राहत कार्यलाई तीव्रता दिए पनि चुनौतीपूर्ण अवस्था कायमै छ।
यस वर्षको मनसुनले पुर्याएको क्षतिको यकिन विवरण आउन बाँकी नै छ। तर, यसले नेपालको पूर्वाधार तथा कृषि क्षेत्रमा ठूलो धक्का पुर्याएको छ। विपद् जोखिम न्यूनीकरणका लागि दीर्घकालीन योजना आवश्यक रहेको विज्ञहरूले बताएका छन्।
मनसुनी विपत्ति: तराई र पहाडी क्षेत्र
तराई क्षेत्र
तराई क्षेत्रमा मनसुनको प्रमुख चुनौती बाढी हो। प्रत्येक वर्ष, नदीहरूमा पानीको सतह खतराको तह नाघ्दा तटीय क्षेत्र डुबानमा पर्ने गरेको छ। यसले हजारौं परिवारलाई विस्थापित गर्नुका साथै कृषि उत्पादनमा व्यापक क्षति पुर्याउँछ।
- बाढी: नारायणी, कर्णाली, कोशीलगायतका प्रमुख नदीहरूमा आउने बाढीले तराईका जिल्लाहरू बर्सेनि प्रभावित हुने गरेका छन्। डुबानका कारण खेतीयोग्य जमिन, घरहरू, तथा पूर्वाधारहरूमा ठूलो क्षति हुन्छ।
- डुबान: तराईका धेरै क्षेत्र कम उचाइमा रहेकाले पानीको निकासमा समस्या हुन्छ। यसले गर्दा डुबानको अवस्था लामो समयसम्म रहने गर्छ।
- राहत तथा उद्धार: बाढी आएको बेला प्रभावित क्षेत्रमा राहत तथा उद्धार कार्य चुनौतीपूर्ण हुन्छ। सरकार, गैरसरकारी संस्था तथा स्थानीय समुदायको सक्रियता आवश्यक पर्छ।
पहाडी क्षेत्र
पहाडी क्षेत्रमा मनसुनको मुख्य समस्या पहिरो हो। भौगोलिक बनावट, वर्षाको मात्रा र जमिनको कटानका कारण पहिरोको जोखिम उच्च हुन्छ।
- पहिरो: पहाडी क्षेत्रका सडकहरू पहिरोका कारण अवरुद्ध हुने समस्या बारम्बार देखिन्छ। यसले यातायातमा कठिनाइ, आपत्कालीन सेवामा अवरोध पुर्याउँछ।
- विस्थापित: पहिरोका कारण घरबार गुमाउनेहरूको संख्या पनि उल्लेखनीय हुन्छ। विस्थापित परिवारलाई सुरक्षित आश्रय र राहत सामग्रीको आवश्यकता पर्छ।
- कृषि क्षति: पहाडी क्षेत्रमा खेती गरिने बालीहरू पनि पहिरोको कारण क्षतिग्रस्त हुन्छन्। यसले खाद्यान्न सुरक्षामा असर पार्छ।
दुवै क्षेत्रमा मनसुनी विपत्तिले जनधनको क्षति पुर्याउने गरेको छ। विपद् जोखिम न्यूनीकरण, पूर्वतयारी तथा प्रभावकारी उद्धार कार्य आवश्यक छ।
उत्पीडितआवाज
